چو بخت عرب بر عجم چیره شد          همی بخت ساسانیان تیره شد

بر آمد ز شاهان جهان رو  قفیز          نهان شد زر و گشت پیدا پشیز

دگرگونه شد چرخ گردون بچهر          ز آزادگان پاک ببرید مهر

به ایرانیان زار و گریان شدم             ز ساسانیان نیز بریان شدم

دریغ آن سر و تاج و آن مهر وداد        که خواهد شدن تخت شاهی بباد

کز این پس شکست آید از تازیان         ستاره نگردد مگر بر زیان

چو با تخت منبر برابر شود              همه نام بوبکر و عمر شود

تبه گردد این رنج های دراز              نشیبی دراز است پیشش فراز

نه تخت و نه دیهیم بینی نه شهر          ز اختر همه تازیان راست بهر

ز پیمان بگردند و ز راستی              گرامی شود گژی و کاستی

رباید همی این از آن آن از این           ز نفرین ندانند باز آفرین

نهانی بتر ز آشکارا شود                 دل مردمان سنگ خارا شود

شود بنده ی بی  هنر شهریار             نژاد و بزرگی نیاید بکار

به گیتی نماند کسی را وفا                روان و زبان ها شود پر جفا

از ایران و از ترک و از تازیان          نژادی پدید آید اند میان

نه دهقان  همه ترک و تازی بود          سخن ها بکردار بازی بود

نه جشن و نه رامش نه کوهر نه نام       بکوشش زهر گونه سازند دام

بریزند خون از پی خواسته                شود روز گار بد آراسته

زیان کسان از پی سود خویش            بجویند و دین اندر آرند پیش

ز پیشی و بیشی ندارند هوش           خورش نان کشکین و پشمینه پوش

چو بسیار از این داستان بگذرد          کسی سوی آزادگان ننگرد

در جای دیگر فردوسی در نامه ای از زبان پورهرمزد شاه به سعد وقاص:

یکی نامه ای بر حریر سفید             نوشتند و پر بیم و چندی امید

بعنوان بر از پور هرمزد شاه           جهان پهلوان رستم کینه خواه

سوی سعد وقاص جویند جنگ          پر از رای و پر دانش و پر درنگ

بمن باز گوی آنکه شاه تو کیست       چه مردی و آیین و راه تو چیست

بگرد که جوئی همی دستگاه           برهنه سپهبد برهنه سپاه

به نانی تو سیری و هم گرسنه         نه پیل و نه تخت و نه بار و بنه

زشیر شتر خوردن و سوسمار        عرب را به جایی رسیده ست کار

که فر کیانی کند آرزو                تفو بر تو ای چرخ گردون تفو

شما را به دیده درون شرم نیست      ز راه خرد مهر و آزرم نیست

بدین چهرواین مهرواین راه و خوی   همی تخت و تاج آیدت آرزوی

جهان گر باندازه جوئی همی          سخن بر گزافه نگوئی همی